New York Times vừa giới thiệu danh mục “100 Notable Books of 2025”, một trong những bảng tổng hợp sách có ảnh hưởng nhất của ngành xuất bản tiếng Anh. Danh sách 2025 phản ánh sự đa dạng của đời sống tri thức toàn cầu: Tiểu thuyết, lịch sử, tiểu sử, khoa học, công nghệ đến những tác phẩm về địa chính trị và văn hoá. Sach100 giới thiệu bài tổng hợp danh mục sách này để phác hoạ các xu hướng đáng chú ý, giúp độc giả Việt Nam có thêm tham khảo trong việc chọn lựa sách.
Mảng tiểu thuyết, 2025 đánh dấu sự trở lại mạnh mẽ của văn chương lịch sử và những câu chuyện xoay quanh chiến tranh. Nhiều tác phẩm đưa người đọc trở lại Thế chiến I, Thế chiến II hoặc các cuộc xung đột thuộc địa, khai thác những góc nhìn ít được kể. Các tác phẩm như Angel Down, The Remembered Soldier hay những tiểu thuyết lấy bối cảnh châu Âu thế kỷ trước cho thấy sức sống lâu bền của dòng fiction lịch sử. Bên cạnh đó, văn học thể nghiệm và fantasy tiếp tục mở rộng ảnh hưởng — với các tên tuổi như V.E. Schwab, R.F. Kuang hay Joe Hill — mang đến những câu chuyện về thời gian, bản dạng và những thế giới mang tính triết học. Sự góp mặt của thơ ca với các tác phẩm của Kevin Young hay Ada Limón cho thấy thơ vẫn giữ vị trí xứng đáng trong đời sống văn học đương đại.
Nếu fiction thể hiện sự đa dạng trong giọng nói và hình thức, thì nonfiction lại phản ánh rõ các vấn đề trọng tâm của thế giới hiện tại. Năm nay, hàng loạt cuốn sách xoay quanh công nghệ, trí tuệ nhân tạo và quyền lực số nổi bật trong danh mục của NYT. Những cuốn như Empire of AI, Apple in China hay các tác phẩm điều tra về các tập đoàn công nghệ cho thấy sự quan tâm ngày càng lớn đối với tác động xã hội – chính trị của các nền tảng số. Bên cạnh đó là những nghiên cứu sâu về biến đổi khí hậu, môi trường và nguồn lực tự nhiên, thể hiện qua những cuốn viết về động vật, hệ sinh thái hay hành vi con người.
Địa chính trị và lịch sử tiếp tục là trụ cột của nonfiction năm 2025. Các tác phẩm về Cách mạng Iran 1979, Chiến tranh Cách mạng Mỹ, những biến động của Trung Đông hay các cuộc xung đột sắc tộc cho thấy độc giả vẫn tìm kiếm những góc nhìn mới về các vấn đề cũ — đặc biệt trong bối cảnh thế giới phân mảnh hơn bao giờ hết. Nhiều cuốn sách gây chú ý tập trung vào thảm kịch xã hội, chủ nghĩa cực đoan hoặc các vụ việc mang tính bước ngoặt, như nghiên cứu về thảm sát Charleston hay các tội ác chủng tộc trong lịch sử thế kỷ 18. Đó là những tác phẩm không chỉ kể lại sự kiện mà còn giúp người đọc hiểu sâu về căn nguyên và hệ quả của chúng.
Tiểu sử và hồi ký là một trong những điểm nhấn mạnh của danh mục năm nay. Những nhân vật lớn của văn hóa, nghệ thuật và tư tưởng thế giới trở lại qua các cuốn tiểu sử được đầu tư công phu. Ron Chernow giới thiệu chân dung Mark Twain; Nicholas Boggs viết về James Baldwin; Sue Prideaux mang đến một góc nhìn mới về họa sĩ Gauguin. Ở chiều khác, những hồi ký mang tính cá nhân từ Margaret Atwood, Arundhati Roy hay Yiyun Li gợi mở các vấn đề về tuổi tác, sáng tạo, ký ức và sự kiên nhẫn của tinh thần con người. Chúng là những cuốn sách giàu chất suy tư, phù hợp với độc giả quan tâm đến chiều sâu cá nhân và văn hoá.
Danh mục 2025 cũng chứng kiến sự trở lại của nhiều tác giả lớn được độc giả Việt Nam biết đến. Han Kang (Nobel Văn học 2024), trở lại với tác phẩm mới; Ian McEwan xuất bản một tiểu thuyết dystopia mang màu sắc triết học; Suzanne Collins mở rộng thế giới Hunger Games với câu chuyện về Haymitch; V.E. Schwab và R.F. Kuang tiếp tục khẳng định vị trí trong fantasy hiện đại. Đây là các tác giả hứa hẹn sẽ có bản dịch tại Việt Nam trong thời gian tới.
Điều làm cho danh sách đáng chú ý không chỉ nằm ở 100 tựa sách, mà ở cách nó phản chiếu những chuyển động của tri thức toàn cầu. Những câu hỏi về AI, môi trường, chiến tranh, bất bình đẳng, cách con người giao tiếp hoặc ghi nhớ lịch sử… đều xuất hiện dưới nhiều hình thức khác nhau. Với độc giả Việt Nam, đây có thể xem là bản đồ tham khảo cho các bạn yêu sách, các đơn vị phát hành sách có thể theo dõi xu hướng thế giới, tìm những cuốn sách phù hợp với nhu cầu đọc của bản thân và cộng đồng.
Danh sách 100 cuốn sách tiêu biểu nhất năm 2025 do NYT tuyển chọn (Tên sách – Tác giả):
Fiction
Literary fiction
- A GUARDIAN AND A THIEF — Megha Majumdar
- FLESH — David Szalay
- HEART THE LOVER — Lily King
- ON THE CALCULATION OF VOLUME: Book III — Solvej Balle
- PERFECTION — Vincenzo Latronico
- SHADOW TICKET — Thomas Pynchon
- STONE YARD DEVOTIONAL — Charlotte Wood
- THE COLONY — Annika Norlin
- THE FEELING OF IRON — Giaime Alonge
- THE LONELINESS OF SONIA AND SUNNY — Kiran Desai
- THE SISTERS — Jonas Hassen Khemiri
- THE SLIP — Lucas Schaefer
- THE SOUTH — Tash Aw
- THE TOKYO SUITE — Giovana Madalosso
- WE DO NOT PART — Han Kang
- WHAT WE CAN KNOW — Ian McEwan
Historical Fiction
- BUCKEYE — Patrick Ryan
- THE HOUNDING — Xenobe Purvis
- THE REMEMBERED SOLDIER — Anjet Daanje
Romance
- A GENTLEMAN’S GENTLEMAN — TJ Alexander
- A WITCH’S GUIDE TO MAGICAL INNKEEPING — Sangu Mandanna
- AUGUST LANE — Regina Black
Thriller
- DEATH TAKES ME — Cristina Rivera Garza
- THE DOORMAN — Chris Pavone
- THE GOOD LIAR — Denise Mina
Fantasy
- BURY OUR BONES IN THE MIDNIGHT SOIL — V.E. Schwab.
- KATABASIS — R.F. Kuang
Historical fiction
- ISOLA — Allegra Goodman
- THE RAREST FRUIT — Gaëlle Bélem
Poetry
- NIGHT WATCH — Kevin Young
- STARTLEMENT — Ada Limón
Appalachian trail thriller
- HEARTWOOD — Amity Gaige
Civil war satire
- HOW TO DODGE A CANNONBALL — Dennard Dayle
Coming-of-age novel
- PLAYWORLD — Adam Ross
Coming-of-age story
- LONELY CROWDS — Stephanie Wambugu
- DAZZLINGLY weird fiction
- TRIP — Amie Barrodale
Dystopian fantasy
- SUNRISE ON THE REAPING — Suzanne Collins
Historical Horror
- THE BUFFALO HUNTER HUNTER — Stephen Graham Jones
- VICTORIAN PSYCHO — Virginia Feito
Historical thriller
- VENETIAN VESPERS — John Banville
Horror
- BAT EATER AND OTHER NAMES FOR CORA ZENG — Kylie Lee Baker
Horror/fantasy
- KING SORROW — Joe Hill
Inheritance drama
- THESE SUMMER STORMS — Sarah MacLean
Legal thriller
- HOLLOW SPACES — Victor Suthammanont
Literary Fiction
- THE DIRECTOR — Daniel Kehlmann
Long-lost classic
- TO SMITHEREENS — Rosalyn Drexler
Marriage drama
- MAGGIE; OR, A MAN AND A WOMAN WALK INTO A BAR — Katie Yee
Psychological thriller
- KILLING STELLA — Marlen Haushofer
Romantasy
- SILVER ELITE — Dani Francis
World War I horror
- ANGEL DOWN — Daniel Kraus
Nonfiction
History
- A FLOWER TRAVELED IN MY BLOOD — Haley Cohen Gilliland
- BLACK MOSES — Caleb Gayle
- BORN IN FLAMES — Bench Ansfield
- MOTHER EMANUEL — Kevin Sack
- SHATTERED DREAMS, INFINITE HOPE — Brandon M
- THE CONTAINMENT — Michelle Adams
- THE ZORG — Siddharth Kara
- WE THE PEOPLE — Jill Lepore
Memoir
- AWAKE — Jen Hatmaker
- BOOK OF LIVES — Margaret Atwood
- I SEEK A KIND PERSON — Julian Borger
- MEMORIAL DAYS — Geraldine Brooks
- MOTHER MARY COMES TO ME — Arundhati Roy
- RAISING HARE — Chloe Dalton
- THE BROKEN KING — Michael Thomas
- THE SPINACH KING — John Seabrook
Biography
- BALDWIN — Nicholas Boggs
- BUCKLEY — Sam Tanenhaus
- CLAIRE McCARDELL — Elizabeth Evitts Dickinson
- MARK TWAIN — Ron Chernow
- WILD THING — Sue Prideaux
Current events
- BEING JEWISH AFTER THE DESTRUCTION OF GAZA — Peter Beinart
- ONE DAY, EVERYONE WILL HAVE ALWAYS BEEN AGAINST THIS — Omar El Akkad
- THERE IS NO PLACE FOR US — Brian Goldstone
Science
- THE ARROGANT APE — Christine Webb
- THE CALL OF THE HONEYGUIDE — Rob Dunn
Sports
- EVERY DAY IS SUNDAY — Ken Belson
- THE LAST MANAGER — John W
Tech
- APPLE IN CHINA — Patrick McGee
- EMPIRE OF AI — Karen Hao
Big Apple History
- THE GODS OF NEW YORK — Jonathan Mahler
Biography
- CRUMB — Dan Nadel
Cultural Criticism
- GIRL ON GIRL — Sophie Gilbert
Economic History
- 1929 — Andrew Ross Sorkin
Economics
- CAPITALISM — Sven Beckert
Food culture
- ALL CONSUMING — Ruby Tandoh
GAY food culture
- WHAT IS QUEER FOOD? — John Birdsall
Grief Memoir
- THINGS IN NATURE MERELY GROW — Yiyun Li
Historical true crime
- THE PEEPSHOW — Kate Summerscale
Literary history
- DARK RENAISSANCE — Stephen Greenblatt
Memoir and tech exposé
- CARELESS PEOPLE — Sarah Wynn-Williams
- MIDDLE EAST History
- KING OF KINGS — Scott Anderson
Music history
- JOHN & PAUL — Ian Leslie
Part memoir, part true crime
- THE TRAGEDY OF TRUE CRIME — John J
Philosophy
- THE AGE OF CHOICE — Sophia Rosenfeld
Politics
- ABUNDANCE — Ezra Klein and Derek Thompson
Revolutionary war History
- THE FATE OF THE DAY — Rick Atkinson
Russian history
- MOTHERLAND — Julia Ioffe
Separated at birth
- DAUGHTERS OF THE BAMBOO GROVE — Barbara Demick
Shipwrecked! and married!
- A MARRIAGE AT SEA — Sophie Elmhirst
Sach100 tổng hợp theo Bài gốc của NYT
